Arnasa Betean. Emakume Zinegileak.

Zuzendariak: Bertha Gaztelumendi eta Rosa Zufia.

ESTREINALDIA DONOSTIAKO ZINEMALDIAN

Azkenean, emakumeen ahotsa entzuten hasi da zineman. Atzoko eta gaurko euskal zinemagileak protagonista dituen dokumental honekin ospatu dugu, gaiaren ikuspegi unibertsala aurkezten duena. Hiru urpekarik itsaspeko bidaia batean gidatzen gaituzte emakumeek zuzendutako filmen zehar eta haietan tratatutako gaiak, pertsonaiak, begirada, ametsak, aurrera ateratzeko ahaleginak eta, batez ere, zinemari eta gizarteari egiten dioten ekarpena erakutsiko dizkigute. Aitzindariak ezagutuko ditugu, eta azken zinemaldietan arrakasta izaten ari diren zinemagile beteranoen edo gazteen lanak harrituko gaituzte.

Euskera eta Gaztelania

Ez Naiz Inoiz Dublinen Egon

Egilea: Markos Goikolea. Zuzendaritza: Mireia Gabilondo

Ez naiz inoiz Dublinen egon, besteen bizipen eta sinesmenen onarpenari
buruzko komedia garratza da. Bakoitzak gure errealitate propioa eraikitzen
dugulako, baina noraino gara gai besteenak onartzeko?

Amesti familia Eguberri gaua ospatzeko bildu da, baina aurtengoa berezia da.
Elena, hiru urtez ikusi ez duten alaba gaztea, Londresetik itzuli da azkenean.
Baina ez dator bakarrik, Cindyrekin dator, bere neska-lagun irlandarrarekin.

Denak daude desiratzen irlandarra ezagutzeko, baina inork ez du espero Cindy
pertsonai ikusezin bat izatea, familia honen oreka hankaz gora jarriko duen
Elenaren fantasia bat. Atetik sartzen den momentuan, pertsona bitxi hau onartu
ala ez erabaki beharko dute.

Gau zoro honetan zehar bakoitzak bere fantasia eta miseriak erakutsiko ditu,
hemen ez baita inor libratzen. Eta elkar onartzeko zailtasunak izan arren, denak
gauza berdinaren bila dabiltzala ikusiko dugu; bizitzen lagunduko dien ilusio baten bila.

EZ, ESKERRIK ASKO. GLADYSEN LEIHOA

Bertha Gaztelumendi/Sabino Ormazabal

1979ko ekainaren 3an, guardia zibil baten tiro batek Gladys del Estal hil zuen Tuteran. Han, mugimendu antinuklearrak aldarrikapen festa bat deitu zuen. 23 urteko gaztea nor zen eta nola gertatu zen kontatzen du dokumentalak. Gainera, hil aurreko eta ondorengo gertaerak jasotzen ditu Euskal Herrian eta Europan.

Gaztelaniaz

De Gernika a Nueva York pasando por Berlin

Fernando Bernués

Antzerki-proposamen honek lehen pertsonan kontatzen du Jose Antonio Agirrek Europa okupatuan zehar egin zuen bidaia epikoa, 1937an halabeharrez erbesteratu zenean. Bidaia zirraragarria, etengabeko hausnarketa politiko eta humanista, estatu-politikari aparta eta nekaezina izan zenak egindakoa. Atzerrian ere, borrokan jarraitu zuen euskal herritarren eskumenak eta autogobernua berreskuratzeko, Europako herrien federazio baten esparruan. Giza eskubideen onarpenean eta printzipio demokratikoetan oinarritutako herrien federazioa nahi zuen, non ezinezkoa izango zen Bigarren Mundu Gerrako izugarrikeriak errepikatzea. Lehendakariak New Yorkera iritsi aurretik izan zituen bizipen esanguratsuenak dakartza ikuskizunak. Agirrek berak bidaia harrigarri horretan idatzitako egunkaria —Gernikatik New Yorkera Berlinetik pasatuz— da, hain zuzen, sorkuntza eszeniko honen testu-euskarria.

Gaztelaniaz

Txanogorritxotik otso emera

Tentazioa

“Ikuskizun hau harreman afekti-boen inguruan egindako ikerketa baten ondorio da. ‘Saioa-bela-rrondokoa’ metodo ezagunean oinarritutako azterketa. Maitasun kontuen patetismoa umorea be-sarkatuz gainditzeko eskuliburu peto petoa. Eta beraz, edozein sexurentzat moduko ikuskizuna. Izan ere, maitasunean denok gara patetikoak... Eta hortaz go-zatzeko modu bakarra honako maxima hau da. ‘Barre azke-nengo egiten duenak, denbora preziatua galdu du’.”

Euskera

Erlauntza

Mireia Gabilondo

ERLAUNTZA

Aitziber Garmendia, Sara Cozar, Getari Etxegarai, Naiara Arnedo, Itziar Atienza eta Leire Ruiz dira Tentazioak eta Acronicak ekoitzitako komedia garratz honetako protagonistak.

Haurtzaroko lagun talde bat landa-etxe batera joango da, haietako baten ezkongabe-agurra ospatzera. Baina urteak ez dira alferrik pasatzen, eta elkarren artean lotura handia badute ere, ez da ezer zena; edo bai.
A priori asteburu zoroa izango zena, are zoroagoa bihurtuko zen: trapu zikinak, inoiz esan ez ziren gauzak, aitorpenak, alkohola, droga eta erlauntza bat.
Fernando Bernués 'Erlauntza' filmaren ekoizlea da. David Bernués eta Xabier Lozano arduratu dira argazkien zuzendaritzaz. Ana Turrillasek zuzentzen du arte zuzendaritza eta La Tentación eta Acronica dira filmaren ekoizpenaren arduradunak.

Euskera eta Gaztelaniazko bertsioak

Paperezko Hegoak

Samara Velte/Josu Martinez

Euskaldunon Egunkariari buruzko dokumentala.

Nola sukaldatu zen Euskaldunon Egunkariaren aurkako operazioa? Zer dela eta erabaki zuen Estatuak haren kontra jotzea? Zer bilatzen zen euskalgintza mugimenduko pertsona ezagun eta prestigiotsuak atxilotu, torturatu eta publikoki umiliatzean? Zergatik itxi zuen Guardia Zibilak euskarazko egunkari bakarra?

Dokumental hau, galdera horientzako erantzunen bila abiatuko da, fokua garaiko gako eta faktore ezberdinetan ipinita. Ikerketa sakon baten ondorio, lehen mailako pertsonaien testigantzen bidez eta Egunkariaren beraren artxiboetatik ateratako irudi ineditoei esker, orain arte ezezagunak diren ikuspegi eta datuak azalaratzea izango da filmaren parioa.

Euzkera/Gaztelania

Soinujolearen Semea

Fernando Bernués

David Imazek Euskal Herritik alde egin behar izan zuen hirurogeita hamargarren hamarkadan, bere kideek arbuiaturik. Kalifornian zoriontasuna aurkitu duen arren, iraganak eta erru sentimenduak ez dio bere bizitzako azken egunak lasaitazunez pastzen uzten. Joseba Altuna, umetako laguna, azken agurra ematera doa eta bide batez aspaldiko kontu batzuk argitzera. Urte asko pasa dira azken aldiz elkar ikusi zutenetik. Heldua da egiari aurre egiteko ordua.

Euskera, gaztelania, ingelesa

Jainkoak ez dit Barkatzen

Iosu Martinez

Lezo Urreiztieta XVI. mendeko pirata izan zen, tronpatur- ik 1907an sortu zena. Bere bizia arriskatuz, ehunka pert- sonarena salbatu zuen; Euskal Herria aske bat negoziatu zuen atzerriko gobernuekin; Espainiako Gerra Zibilean, Bilbon armaz betetako 17 barku sartzea lortu zuen; Franco hil zuen, ia...

Hil eta 40 urtera, Martin Ugalde idazlearen magnetofonoak bere historia harrigarria kontatzen digu, protagonistaren ahotsaren bidez. Biek 1975tik 1978ra izandako elkarrizketa ezezagun batzuen bidez, film honek XX. mendeko euskal historia ulertzeko pertsonaia ezinbesteko honen testigantza ematen du argitara.

Euskeraz, Gaztelaniaz eta frantsesez.

Debekatuta dago oroitzea

Josu Martinez Txaber Larreategi

Saturraran hondartzako (Mutriku) garai bateko luxuzko bainuetxea lehenik apaiztegi bihurtu zuten, eta ondoren, erregimen frankistako kartzelarik handienetako eta latzenetako baten egoitza izan zen. Franco jeneralaren aginduz, Saturraran «bereziki asaldatzaile eta arriskutsu» gisa izendatutako emakumeen presondegi bihurtu zuten. Espainiako toki guztietatik ekarritako 16 eta 80 urte arteko bi mila emakume errepublikano izan zituzten giltzapean 1937. eta 1944. urteen artean.

Euskaraz, gaztelaniaz

Xalbador. Izana eta Izena

Eneko Dorronsoro

Ezagunak dira Xalbadorren bertsoak; ezaguna txistuak txalo bihurtu zitueneko eguna. Eta ezaguna da Xalbadorren heriotzaren dramatismoa: bere jaioterrian, omenaldi bat egiten zitzaion bitartean.

Sortze-izenez Ferranddo,Urepeleko Xalbadorrenia etxaldean sortu eta bizi izan zen.Artzain-laboraria zen ogibidez;baina bertsoari eskaini zion bizitza. Eta hori egin ahal izateko, norbaitek behar etxeko lanetan!

Bere lau seme-alaben bitartez egin dut Xalbador bertsolariarengandik Ferranddo laborariarenganako bidea; eta aurkitu ez badut ere, Urepeleko mendi hegaletan bere ahotsa entzun izanaren irudipena daukat. Kantari ari zen.

Euskeraz

Gure Sor Lekuaren Bila

Josu Martinez

Hazparne, 1956. Ikusmira handiaren erdian, Euskal Herriari buruz euskaraz egindako dokumental amateur bat (Gure Sor Lekua; André Madré, 1956)  estreinatu zen herriko zinema aretoan. Hurrengo hilabeteetan Ipar Euskal Herriko hainbat herritan, Parisen, San Franciscon edota Dakarren proiektatu arren, haren arrastoa misteriotsuki desagertu zen eta denek ahaztu egin zuten laster. Hirurogei urte beranduago, Josu Martinez zinemagilea haren bila hasi zen eta Parisen aurkitu zuen 2013an.

Euskeraz

Mugaldekoak

Mireia Gabilondo, Fernando Bernués, Carlos Zabala, Eneko Olasagasti

Kutsidazu Bidea Ixabel

Zuzendaritza: Mireia Gabilondo, Fernando Bernués

Juan Martin mutil gazte donostiar bat da. 1978ko udan baserri batera joatera erabakitzen du, bere euskara osatzeko. Dakusagun kontrastea da gakoa. Gizonezko protagonista lotsatia da, hiriko mutil klasikoa, eta baserriko familia, aldiz, zakarki naturala. Bere ikasketa prozesuan, dena oztopo zaio Juan Martíni. Kontuan hartu behar da, gainera, zein trakets eta negargarri ageri den hasieran. Hortxe dago komedia erromantiko honen komikotasunaren oinarria. Hasiera-hasieratik, izan ere, berak ikasi duen euskara akademikoa ez bezalako euskara topatuko du Juanek. Baserriko amonak irribarre maltzur batekin hartzen du gaztea. Agerian gelditzen da nolako inpresioa sortu duen hiriko mutilak baserri munduko pertsonen artean.

Euskaraz